بررسی تطبیقی انسان کامل از دیدگاه هلاصدرا و سید حیدر آملی

انسان کامل، انسانی است که جامع اسماء و صفات خداوند است. حق در این آینه جمیع اسماء خود را مشاهده می کند. این موضوع یکی از ارکان مهم عرفان بوده و از مباحثی است که مورد مداقه وتوجه،عرفا و اندیشمندان بزرگ اسلامی قرارگرفته است و در میان ایشان ابن عربی بیش از دیگران به این مهم عنایت داشته است.دراین تحقیق به بررسی نظریه انسان کامل از منظر سید حیدر آملی و صدرالمتألهین شیرازی پرداخته ، با بررسی تطبیقی دیدگاه های این دو اندیشمند ،وجوه تشابه و تفاوت آراء آنها بیان شده است. از نظر سید حیدرآملی انسان مظهر تام حق تعالی است که همه اسماء جمال و جلال به نحو تعادلی در او یافت می شود. او مثال تام خداوند در مقام ذات ،صفت و فعل است. در نظر وی کمال انسان در شناخت اسماء برای مظهریت حق و تشبه به اوست. انسان با طی دو قوس نزول و صعود و با گذر از اسفار چهار گانه، متخلق به اخلاق الهی گردیده، و به مقام عصمت، علم لدنی، ولایت، خلافت، ارشاد و قطبیت نائل می‏شود. ملاصدرا حقیقت انسان را نفس ناطقه او می داند که دارای ترکیب اتحادی با بدن است. وی معتقد است که نفس انسانی مدام در ترقی و تکامل است و به وسیله حرکت جوهری می‏تواند از مرتبه طبیعت به تجرد تام برسد. وی معتقد است که انسان با تکمیل دو قوه نظری و عملی مسیر خود را تا رسیدن به مقام فنا و بقاء بعد آن ادامه می‏دهد و واجد مقاماتی مانند ولایت و خلافت می‏گردد از نظر وی این مقامات محصول کمال وجودی انسان است. و انسان کامل به دلیل برخورداری از این درجه وجودی برتر و مظهریت اتم حق تعالی دارای ویژگی هایی مانند علم لدنی و عصمت می‏گردد.